Η ιδεβενόνη (idebenone) είναι ένα συνθετικό ανάλογο του συνενζύμου Q10 που παίρνει μέρος στον σχηματισμό κυτταρικής ενέργειας στα μιτοχόνδρια. Αν τα μιτοχόνδρια καταστραφούν ή παράγουν ελεύθερες ρίζες σε μεγάλες ποσότητες, αυτό είναι καταστροφικό για το κύτταρο και πολλές φορές και τα γειτονικά του κύτταρα.
Ο μηχανισμός δράσης της ιδεβενόνης είναι αρκετά κατανοητός. Έχει αρκετά δυνατή αντιοξειδωτική δράση, μεγαλύτερη από αυτή του συνενζύμου Q10, και μπορεί να λειτουργήσει αρκετά αποτελεσματικά ακόμα και σε συνθήκες χαμηλής παροχής οξυγόνου στα κύτταρα. Μπορεί να διέλθει στον εγκέφαλο με σχετική ευκολία, κάνοντας αποτελεσματική την χρήση της από το στόμα (per os). Λόγω αυτής της δράσης της έχει μελετηθεί για θεραπευτική εφαρμογή σε σύνδρομα όπου δυσλειτουργούν τα μιτοχόνδρια ή που είναι νευροεκπτωτικές όπως η αταξία Friedreich, Alzheimer, Parkinson, σκλύρηνση κατα πλάκας και άλλες.
Επίσης έχει βρεθεί ότι μπορεί να εμποδίσει σε πειραματικά μοντέλα το χάσιμο της ακοής από έκθεση σε δυνατό θόρυβο. Η πιο ενδιαφέρουσα ιδιότητά της είναι η δυνατότητα που έχει να προκαλεί ενδοεγκεφαλική αύξηση των νευροτροφικών παραγόντων (NGF/BDGF). Αυτοί οι παράγοντες είναι βασικοί για την σωστή ανάπτυξη των νευρώνων στον εγκέφαλο και ιδίως των αξόνων τους, του μέρους του νευρώνα δηλαδή που του επιτρέπει να επικοινωνεί με άλλους νευρώνες. Αν και γνωρίζουμε ότι τα εγκεφαλικά κύτταρα κατά κανόνα δεν αναγεννιούνται, οι νευροτροφικοί παράγοντες μπορούν να βοηθήσουν τον εγκέφαλο μετά από μια βλάβη να αντισταθμίσει την απώλεια κυττάρων με μεγαλύτερο αριθμό συνδέσεων μεταξύ των εναπομεινάντων. Με αυτό το σκεπτικό η ιδεβενόνη θα μπορούσε να αποτελέσει θεραπευτικό συμπλήρωμα σε περιπτώσεις νευρολογικής βλάβης.
Παρενέργειες δεν έχουν παρατηρηθεί ως τώρα
Ο μηχανισμός δράσης της ιδεβενόνης είναι αρκετά κατανοητός. Έχει αρκετά δυνατή αντιοξειδωτική δράση, μεγαλύτερη από αυτή του συνενζύμου Q10, και μπορεί να λειτουργήσει αρκετά αποτελεσματικά ακόμα και σε συνθήκες χαμηλής παροχής οξυγόνου στα κύτταρα. Μπορεί να διέλθει στον εγκέφαλο με σχετική ευκολία, κάνοντας αποτελεσματική την χρήση της από το στόμα (per os). Λόγω αυτής της δράσης της έχει μελετηθεί για θεραπευτική εφαρμογή σε σύνδρομα όπου δυσλειτουργούν τα μιτοχόνδρια ή που είναι νευροεκπτωτικές όπως η αταξία Friedreich, Alzheimer, Parkinson, σκλύρηνση κατα πλάκας και άλλες.
Επίσης έχει βρεθεί ότι μπορεί να εμποδίσει σε πειραματικά μοντέλα το χάσιμο της ακοής από έκθεση σε δυνατό θόρυβο. Η πιο ενδιαφέρουσα ιδιότητά της είναι η δυνατότητα που έχει να προκαλεί ενδοεγκεφαλική αύξηση των νευροτροφικών παραγόντων (NGF/BDGF). Αυτοί οι παράγοντες είναι βασικοί για την σωστή ανάπτυξη των νευρώνων στον εγκέφαλο και ιδίως των αξόνων τους, του μέρους του νευρώνα δηλαδή που του επιτρέπει να επικοινωνεί με άλλους νευρώνες. Αν και γνωρίζουμε ότι τα εγκεφαλικά κύτταρα κατά κανόνα δεν αναγεννιούνται, οι νευροτροφικοί παράγοντες μπορούν να βοηθήσουν τον εγκέφαλο μετά από μια βλάβη να αντισταθμίσει την απώλεια κυττάρων με μεγαλύτερο αριθμό συνδέσεων μεταξύ των εναπομεινάντων. Με αυτό το σκεπτικό η ιδεβενόνη θα μπορούσε να αποτελέσει θεραπευτικό συμπλήρωμα σε περιπτώσεις νευρολογικής βλάβης.
Παρενέργειες δεν έχουν παρατηρηθεί ως τώρα